Definicje w świecie cyfrowym

W ostatnim czasie została uchwalona ustawa o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych.

Akt dostępny m.in. poprzez tą stronę: http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20190000848


Historia prac legislacyjnych jest dostępna pod tym linkiem: https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12313750/katalog/12520902#12520902

O ile ustawa jest istotna przede wszystkim z punktu widzenia jego adresatów - osób o ograniczonej sprawności lub percepcji, to ma ona także drugi  -  czysto regulacyjny wymiar -  który powinien być także ciekawy dla osób zajmujących się prowadzeniem działalności przez sieć internetową oraz ogólnie branży IT.   Po raz pierwszy bowiem polskie prawodawstwo zdefiniowało szeregu pojęć związanych z funkcjonowaniem stron internetowych.

Dla przykładu można wskazać następujące definicje:

1) aplikacja mobilna – publicznie dostępne oprogramowanie z interfejsem dotykowym zaprojektowane do wykorzystania na przenośnych urządzeniach elektronicznych, z wyłączeniem aplikacji przeznaczonych do użytku na przenośnych komputerach osobistych;

2) ekstranet – niepubliczna sieć telekomunikacyjna, do której dostęp może być uzyskiwany z punktów dostępu usytuowanych w więcej niż jednej strukturze organizacyjnej lub organizacji;

3) elementy strony internetowej lub aplikacji mobilnej – tekst, grafika, wykresy, mapa, multimedia, animacje, pliki oraz narzędzia do interaktywnego przesyłania danych;

4) funkcjonalność – właściwość strony internetowej lub aplikacji mobilnej umożliwiająca użytkownikowi skorzystanie ze wszystkich oferowanych przez nie funkcji;

5) intranet – niepubliczna sieć telekomunikacyjna, do której dostęp może być uzyskiwany z punktów dostępu usytuowanych w jednej strukturze organizacyjnej lub organizacji;

6) kompatybilność – właściwość strony internetowej lub aplikacji mobilnej umożliwiająca tej stronie lub aplikacji współpracę z możliwie największą liczbą programów, w tym z narzędziami i programami wspomagającymi osoby niepełnosprawne;

7) multimedia – dźwięk, wideo, prezentowane również w sposób interaktywny, lub połączenie tych form przekazu;

8) nawigacja – zespół funkcji obejmujących menu oraz linki do elementów strony internetowej lub aplikacji mobilnej, takich jak nagłówki, listy lub tabele, pozwalających użytkownikowi na przemieszczanie się między elementami strony internetowej lub aplikacji mobilnej;

9) postrzegalność – właściwość strony internetowej lub aplikacji mobilnej umożliwiająca jej odbiór przez użytkownika za pomocą zmysłu słuchu, wzroku lub dotyku;

10) strona internetowa – zbiór uporządkowanych logicznie, połączonych ze sobą przez nawigację oraz linki, elementów prezentowanych za pomocą przeglądarki internetowej pod jednolitym adresem elektronicznym;

11) zrozumiałość – właściwość strony internetowej lub aplikacji mobilnej umożliwiająca użytkownikowi tych stron i aplikacji zrozumienie treści i sposobu ich prezentacji.

Z tego punktu widzenia jest to bardzo ciekawa regulacja do której w mojej skromnej ocenie w przyszłości będzie odwoływało się dużo regulacji prawa powszechnie i wewnętrznie obowiązującego a nawet osoby zajmujące się kontraktami będą korzystały z tych regulacji. Oczywiście jest to projekt na etapie uzgodnień i konsultacji publicznych dlatego wskazane definicje mogą jeszcze ulec doprecyzowaniu i zmianie.

Należy jeszcze wspomnieć o ustawie o krajowym systemie cyberbezpieczeństwa (http://orka.sejm.gov.pl/proc8.nsf/ustawy/2505_u.htm), która definiuje m.in. usługę przetwarzania w chmurze rozumianą jako usługa umożliwiająca dostęp do skalowalnego i elastycznego zbioru zasobów obliczeniowych do wspólnego wykorzystywania przez wielu użytkowników.

Dobrze jest czytać tę definicję z motywami dyrektywy NIS, które wskazują (motyw 17), że usługi przetwarzania w chmurze obejmują szeroki zakres działań, które mogą być realizowane według różnych modeli, ale najważniejszą ich funkcjonalnością jest to, iż umożliwiają dostęp do skalowalnego i elastycznego zbioru zasobów komputerowych do wspólnego wykorzystywania.

Pojęcie „zasoby obliczeniowe” obejmuje zasoby takie, jak: sieci, serwery lub inną infrastrukturę, pamięć, aplikacje i usługi.

Pojęcie „skalowalne” odnosi się do zasobów komputerowych, które są elastycznie przydzielane przez dostawcę usługi niezależnie od położenia geograficznego zasobów, jako reakcja na fluktuacje zapotrzebowania.

Pojęcia „elastyczny zbiór” używa się do opisu tych zasobów obliczeniowych, które są przydzielane i uwalniane zależnie do zapotrzebowania, aby szybko zwiększać i zmniejszać dostępne zasoby w zależności od obciążenia.

Pojęcia „wspólne wykorzystywanie” używa się do opisu zasobów obliczeniowych udostępnianych wielu użytkownikom, którzy dzielą wspólny dostęp do usługi, jednak przetwarzanie odbywa się oddzielnie dla każdego z użytkowników, choć usługa ta jest świadczona z tego samego sprzętu elektronicznego.

Ponadto w prawie pojawiła się definicja wyszukiwarki internetowej rozumianej jako usługa, która umożliwia użytkownikom wyszukiwanie wszystkich stron internetowych lub stron internetowych w danym języku za pomocą zapytania przez podanie słowa kluczowego, wyrażenia lub innego elementu, przedstawiającą w wyniku odnośniki, odnoszące się do informacji związanych z zapytaniem.

W rezultacie powyższego, polski system prawny wzbogacił się o coraz większą liczbę definicji legalnych odnoszących się do świata Internetu. Do niedawna królowała ww. zakresie ustawa o informatyzacji podmiotów realizujących zadania publiczne definiująca m.in. interoperacyjność, dokument elektroniczny, formularz elektroniczny, oprogramowanie interfejsowe.

Z drugiej strony, tworzenie definicji w tak rozwijającym się obszarze skłaniać będzie do pytań o ewentualną ich użyteczność, aktualność i adekwatność.

Wydaje się jednak, że trend definiowania świata Internetu jest nie do odwrócenia. Oczywiście swój istotny wpływ na to zjawisko ma prawodawstwo UE, w którym definicje legalne mają istotne znaczenie dla prawidłowej harmonizacji prawa państw członkowskich. W końcu, prawo ulega profesjonalizacji i opisuje coraz bardziej skomplikowane stosunki nie tylko społeczne, ale także organizacyjne - a co za tym idzie dotyka także rozwiązań informatycznych. Wydaje się więc, że w przyszłości należy spodziewać się kolejnych prób definiowania świata IT na gruncie powszechnie obowiązującego prawa.