W 2014 r. wprowadzono do ustawy o samorządzie gminnym
regulację zezwalającą na możliwość powoływania rad seniorów w samorządach (obok
dotąd funkcjonujących rad młodzieżowych).
Poniżej przedstawiam treść jednego z rozstrzygnięć
nadzorczych wojewody. Jest to typowy przykład wystąpienia luki w przepisach lub
braku należytego zredagowania przepisów. Z drugiej strony, jest to przykład tak
literalnej wykładni przepisów, która może uniemożliwić sprawne wdrożenie
zamiaru ustawodawcy w życie.
Nowy art. 5 c ustawy o samorządzie gminnym, ma następujące
brzmienie:
Art. 5c 1. Gmina sprzyja
solidarności międzypokoleniowej oraz tworzy warunki do pobudzania aktywności
obywatelskiej osób starszych w społeczności lokalnej.
2. Rada gminy, z własnej inicjatywy
lub na wniosek zainteresowanych środowisk, może utworzyć gminną radę seniorów.
4. Gminna rada seniorów składa się z
przedstawicieli osób starszych oraz przedstawicieli podmiotów działających na
rzecz osób starszych, w szczególności przedstawicieli organizacji pozarządowych
oraz podmiotów prowadzących uniwersytety trzeciego wieku.
5. Rada gminy, powołując gminną radę
seniorów, nadaje jej statut określający tryb wyboru jej członków i zasady działania,
dążąc do wykorzystania potencjału działających organizacji osób starszych oraz
podmiotów działających na rzecz osób starszych, a także zapewnienia sprawnego
sposobu wyboru członków gminnej rady seniorów.
6. Rada gminy może w statucie
jednostki pomocniczej upoważnić ją do utworzenia rady seniorów jednostki
pomocniczej. Przepisy ust. 3-5 stosuje się odpowiednio.
W efekcie w dniu 28 kwietnia 2014 r. Rada Miejska w
Ciechocinku podjęła uchwałę XLII/325/2014 w sprawie powołania Miejskiej Rady
Seniorów w Ciechocinku oraz nadania jej statutu. Statut Miejskiej Rady Seniorów
w Ciechocinku stanowi załącznik do uchwały.
Warto wskazać zakwestionowane przez organ nadzoru przepisy
ww. uchwały rady:
Przede wszystkim w ocenie organu nadzoru wątpliwości budzi
zapis § 3 Załącznika do uchwały, w brzmieniu: „Ilekroć w niniejszym statucie
jest mowa o osobach starszych, należy przez to rozumieć osoby, które do dnia
wyborów do Rady ukończyły 60 lat życia”.
Również przepis § 6 pkt 1 i 2 Statutu Miejskiej Rady
Seniorów stanowi: „Bierne prawo wyborcze przysługuje osobom, które spełniają
następujące warunki:
1) do dnia wyborów ukończyły 60 lat życia;
2) w dniu wyborów zamieszkują na terenie Gminy Miejskiej
Ciechocinek”.
Jak wskazał Wojewoda ustawodawca zarówno w przepisie art. 5
c ust. 4 i ust. 5 ustawy nie upoważnia rady gminy do określenia „wieku” osób
starszych.
Ponadto w ocenie organu nadzoru zapis § 13 Załącznika do
uchwały regulujący ustanie członkostwa w Radzie Seniorów nie mieści się w
zakresie normy kompetencyjnej wynikającej z przepisu art. 5c ustawy o
samorządzie gminnym.
Organ nadzoru wskazał, że w myśl art. 7 Konstytucji RP każde
działanie organu władzy musi mieć oparcie w obowiązującym prawie. Jeżeli organ
stanowiący wychodzi poza wytyczne zawarte w upoważnieniu, mamy do czynienia z
przekroczeniem kompetencji. Jak już wspomniano wyżej - Rada Miejska w
Ciechocinku uprawniona jest do określenia trybu wyboru członków rady seniorów i
zasad działania, dążąc do wykorzystania potencjału działających organizacji
osób starszych oraz podmiotów działających na rzecz osób starszych, a także
zapewnienia sprawnego sposobu wyboru członków gminnej rady seniorów.
Tym samym brak jest podstaw do uregulowania kwestii
dotyczących ustania członkostwa w Radzie Seniorów.
Rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Kujawsko-Pomorskiego z
dnia 3 czerwca 2014 r. 43/2014, Dz.Urz.Woj.Kuj.-Pom. 2014, poz. 1729, Wspólnota
2014 nr 13, str. 43, Legalis.
